Trudno! Będzie bardziej na poważnie, czyli nudno. Czasami nie mogę się powstrzymać patrząc na naszą lokalną rzeczywistość. Utrwalanie szkodliwych mitów jest polską, więc też janowską specjalnością. To praktyka prowadząca do wypaczania historii, tworzenia jej na swoje potrzeby i polityczno-wyborczego wykorzystywania. Nie twierdzę, że taka jest janowska codzienność, ale… – Powstanie Styczniowe – wielka manifestacja woli narodu polskiego do uzyskania własnego państwa. Minęło półtora wieku od Powstania, a nasza pamięć o nim jest wciąż żywa – czytam na internetowej stronie miasta – Ostatniego dyktatora powstania – Romualda Traugutta, uwięziono na Pawiaku, a następnie rosyjski sąd wojskowy skazał go na śmierć przez powieszenie. Wyrok wykonano na stokach Cytadeli Warszawskiej 5 sierpnia 1864 roku. Tuż przed egzekucją, której świadkiem był 30-tysięczny tłum, dyktator ucałował krzyż. Traugutt stał się tragicznym symbolem powstania. W porządku, ładnie napisane. Czytamy dalej. – Czy taką Cytadelą nie było także janowskie więzienie – miejsce straceń polskich działaczy niepodległościowych? Wszystko wskazuje na to, że tak, choć praktycznie nie ma świadectw pisanych, które by ten fakt potwierdzały. I jeszcze to – Nie można na powstanie patrzeć tylko i wyłącznie przez pryzmat olbrzymich strat, zniszczenia dorobku materialnego, pewnego przygnębienia, traumy narodowej. Trzeba na to patrzeć jak na wielkie dziedzictwo, które wychowuje kolejne pokolenia.
Tyle oficjalnych cytatów janowskiego magistratu. Widziałem, że burmistrz Krzysztof i vice-Czesław stali z kwiatami. Jak zawsze. Było trochę ludzi. Tradycyjne przemówienia, itd. Standard. Tylko niech mi ktoś wytłumaczy jak Powstanie Styczniowe 1863 roku ma się do 1 września 2018 roku?
A teraz trochę historii z tej „ciemnej” strony. Powstanie wywołała szlachta, właściciele ziemscy czyli generalnie „panowie”. Bo nie podobała się im ówczesna ekonomia rosyjskiego imperium. Mieszczanom i chłopom nie oferowali nic konkretnego. Dlatego „narodowego” poparcia nie dostali. Partyzancka wojna skończyła się niepowodzeniem. Ruscy zabili tysiące powstańców, a kolejne tysiące wysłali na Sybir. Jaki to sukces? Wychowawczy? Żaden. W tym czasie w Wielkopolsce kiełkowała już idea „pracy u podstaw” czyli ekonomii ponad narodowym uniesieniem i budowania polskiej siły gospodarczej. Niestety, pod zaborem rosyjskim, czyli również w Janowie, szabla i koń były ważniejsze. Dlatego mamy na wyposażeniu miasta carskie więzienie, którego żadna władza nie potrafiła zagospodarować. A pomysłów jest mnóstwo. Żeby nie nudzić. Carski rząd uwłaszczył chłopów 2 marca 1864 roku. Dekrety nadawały własność ziemi przez nich użytkowanej. Uwłaszczenie chłopów ukazem carskim spowodowało, że chłopi stracili interes w popieraniu partyzantów.
A teraz Romuald Traugutt. To oficer carskiej armii, który przez osiemnaście lat robił tam wojskową karierę. Wodzem powstania był trochę ponad rok. W swoim dorobku ma wysokie ordery i zasługi dla Rosji: order Świętej Anny trzeciego i czwartego stopnia, srebrne medale za stłumienie powstania na Węgrzech i w Transylwanii oraz obronę Sewastopola, a także brązowy order za kampanię 1853-1856. Za zasługi powierzano Trauguttowi liczne zadania wymagające pełnego zaufania dowództwa. Wśród zainteresowanych tematem krąży też plotka, że Traugutt był agentem carskiej Ochrany, takiej byłej Służby Bezpieczeństwa. I taka, że to nie on został powieszony na stokach warszawskiej Cytadeli, tylko ktoś podobny. Tłum oddzielony kordonem mógł tego nie widzieć.
Ok! Janów upamiętnił Powstanie Styczniowe we wrześniu. Nic się nie stało. Ale kwiaty od Krzysztofa i Czesława burmistrzów do stycznia nie przetrwają. Problem w tym, że większość dzisiejszej młodzieży nie ma pojęcia co to było za powstanie.
zn
